เรื่อง การซื้อขาย
ความหมายของการซื้อขาย
การซื้อขาย ตามหลักภาษาหมายถึง การแลกเปลี่ยนสิ่งหนึ่งกับสิ่งหนึ่ง
การซื้อขาย คือ การแลกเปลี่ยนสิ่งของกับสิ่งของ หรือสิ่งของกับเงินระหว่างผู้ขายและผู้ซื้อโดยแน่ชัด
การซื้อขาย คือ การแลกเปลี่ยนทรัพย์สินด้วยทรัพย์สินเพื่อครอบครอง
หลักการซื้อขาย
การซื้อขายเป็นสิ่งที่อนุมัติ โดยมีหลักฐานจากอัลกุร-อานกล่าวไว้ความว่า
" และอัลลอฮทรงอนุมัติในเรื่องการค้า และทรงห้ามเรื่องดอกเบี้ย "
( สูเราะฮอัล-บะเกาะเราะฮ อายะที่275)
จากหะดีษ
ท่ายนบีมูฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้กล่าวไว้ความว่า
" การประกอบอาชีพที่ดีที่สุดนั้น คือ การค้าขายสิ่งที่ดีและการที่บุคคลหนึ่งประกอบอาชีพด้วยมือของเขาเอง
อิสลามได้วางหลักการค้าขายดังนี้
1.ห้ามคดโกง
2.ต้องรักษาสัญญาอย่างมั่นคง
3. อนุญาติให้มีการแข่งขันเชิงคุณภาพในการค้าโดยให้อุปสงค์และอุปทานเป็น
ตัวกำหนดราคา
4.รัฐมีสิทธิที่จะเข้าไปแทรกแซง เมื่อผู้ประกอบการตั้งราคาสินค้าสูงเกินไป เช่น ใน
ยามสงคราม หรือเมื่อมีการกักตุนสินค้าเพื่อหวังกำไร
5.ห้ามการผูกขาดทุกรูปแบบ
5.รัฐต้องอำนวยความสะดวกให้เป็นไปตามความเหมาะสมเพื่อให้มีการซื้อขายเกิดสภาพ
คล่องตัวขึ้น เช่น การคมนาคม
องค์ประกอบของการซื้อขาย ( รุกนการซื้อขาย)
การซื้อขายจะเกิดขึ้นได้นั้นจะต้องมีองค์ประกอบดังต่อไปนี้
1.ผู้ขายและผู้ซื้อ
2.สินค้าและราคาสินค้า
3.การเสนอขายและการตอบรับ
เงื่อนไขของการซื้อขาย
การซื้อขายที่สมบูรณ์และถูกต้องนั้นจะต้องมีเงื่อนไขดังต่อไปนี้
1. ผู้ขายและผู้ซื้อ
• จะต้องเป็นผู้ที่บรรลุศาสนภาวะ
• มีสติสัมปชัญญะ
• มีอิสระในการซื้อขาย
• ถ้าผู้ขายหรือผู้ซื้อเป็นผู้ที่ยังไม่บรรลุศาสนภาวะ หรือเป็นผู้วิกลจริต หรือเป็นคนปัญญา
อ่อนหรือเป็นผู้ที่ถูกบังคับให้ทำการซื้อขาย การซื้อขายนั้นถือว่าเป็นโมฆะ ดังหะดีษความว่า "แท้จริงการซื้อขายนั้นจะต้องด้วยการยินยอมต่อกัน"
รายงานโดยอิบนุฮิบบาน และอิบนุมาญะฮ
2. สินค้า
• สะอาด จะต้องเป็นสินค้าที่สะอาดตามศาสนบัญญัติ เช่น เนื้อสัตว์ ผลไม้ อิสลามไม่อนุมัติ
ให้ขายสินค้าที่ต้องห้ามตามศาสนบัญญัติ เช่น ของมึนเมา สัตว์ที่ตายเอง สุกร และสิ่งที่ใช้
สักการะบูชา เช่น รูปเคารพ ท่านนบีมูฮัมหมัด ฯ ได้กล่าวไว้ความว่า
" อัลลอฮทรงห้ามขายของมึนเมา สัตว์ที่ตายเอง สุกร และเจว็ด"
( รายงานโดยบุคอรี และมุสลิม )
สินค้าที่เปื้อนนะญิสแต่สามารถชำระให้สะอาดได้ เช่น เนยแข็ง ให้ตักนะญิสและรอยเปื้อน
ออกไป ก็เป็นที่อนุมัติให้ขายได้ แต่ถ้าหากสินค้าที่เปื้อนนะญิสนั้นเป็นของเหลว เช่น นม
น้ำผึ้งก็ไม่เป็นที่อนุมัติให้ทำการขาย
· มีประโยชน์ ต้องเป็นสินค้าที่ก่อให้เกิดประโยชน์ อิสลามไม่อนุมัติให้ขายสินค้าที่ไม่
ก่อให้เกิดประโยชน์ และที่เป็นโทษต่อร่างกาย เช่น ยาพิษ ยาเสพย์ติดต่าง ๆ
· เป็นกรรมสิทธิ์ของผู้ขาย ผู้ขายต้องมีกรรมสิทธ์ในสินค้านั้น เช่น เป็นผู้จัดการหรือเป็นตัวแทนในการขายสินค้าโดยสมบูรณ์ ถ้าหากว่าผู้ขายไม่ได้รับสิทธิ์ในการจัดการขายสินค้านั้น การขายของเขาถือว่าเป็นโมฆะ ท่านนบีมูฮัมมัด ฯ ได้กล่าวไว้ความว่า
" ไม่มีการขายจนกว่าท่านจะเป็นเจ้าของเสียก่อน "
( รายงานโดยอบูดาวูดและตีรมีซี )
· สามารถมอบให้ผู้ซื้อได้ ผู้ขายจะต้องส่งมอบสินค้าให้แก่ผู้ซื้อได้ทันที หรือจะด้วยสัญญาซื้อขายก็ได้ ไม่อนุญาตให้ขายสินค้าที่ผู้ขายไม่สามารถจะส่งมอบให้แก่ผู้ซื้อได้ เช่น สิ่งที่ที่หาย
· สินค้ามีลักษณะที่แน่นอน ผู้ขายจะต้องระบุรายละเอียดของสินค้าให้แน่นอนเช่น ราคา ขนาด ปริมาณ อิสลามไม่อนุญาตให้ขายสินค้าที่ผู้ขายและผู้ซื้อไม่ชนิด ราคา ขนาดปริมาณที่แน่นอน
3. การเสนอขาย – การตอบรับ
ในการซื้อขายนั้นจะต้องมีการเสนอขายและการตอบรับ เช่น ผู้ขายกล่างว่า " ฉันขายสินค้านี้ให้กับท่านด้วยราคาตามที่ตกลงกัน " ผู้ซื้อจะตอบว่า " ฉันยอมรับการขายตามราคาดังกล่าว"
การเสนอขายและการตอบรับ จะต้องมีเงื่อนไขดังต่อไปนี้
1. จะต้องไม่ทิ้งช่วงหรือพูดเรื่องอื่นระหว่างการเสนอขายกับการตอบรับ
2. การเสนอขายและการตอบรับนั้นต้องให้สอดคล้องกัน
3. ในการเสนอขายและตอบรับนั้นจะต้องใช้คำที่แน่ชัด
การเสนอขายและตอบรับด้วยลายลักษณ์อักษร
อิสลามอนุมัติการซื้อขายด้วยลายลักษณ์อักษร เช่น ในกรณีที่ผู้ขายกับผู้ซื้ออยู่ไกลกันไม่สามารถพูดกันได้
เรื่อง การซื้อขายที่อิสลามห้าม
อิสลามห้ามซื้อขายสินค้าหลายลักษยะ ถึงแม้ว่าการซื้อขายนั้นตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขก็ตาม ทั้งนี้โดยมีหลักเกณฑ์กว้าง ๆ ว่า การซื้อขายที่อนุมัตินั้นต้องไม่ทำความเดือดร้อนแก่ผู้ซื้อและผู้ขาย ไม่ทำให้ราคาสูงเกินไป และไม่ทำให้เกิดความปั่นป่วนแก่สังคม
การซื้อขายที่อิสลามห้ามมีดังนี้
1.การซื้อขายที่คนอื่นกำลังต่อรองกันอยู่
ท่านนบีมุฮัมมัด ฯ ได้กล่าวไว้ความว่า
“ ห้ามคนหนึ่งคนใดต่อรองในขณะที่พี่น้องของเขากำลังต่อรองอยู่ ”
( รายงานโดย บุคอรี และ มุสลิม )
2.การขายสินค้าก่อนที่ผู้ขายจะเป็นเจ้าของโดยสมบูรณ์
ท่านนบีมุฮัมมัด ฯ ได้กล่าวไว้ความว่า
“ การขายสินค้าก่อนที่ท่านจะเป็นเจ้าของโดยสมบูรณ์นั้นไม่ถูกต้อง ”
( รายงานโดย อัล-บัยฮะกี )
3.การขายลูกสัตว์ที่อยู่ในท้องแม่
ท่านนบีมุฮัมมัด ฯ ได้กล่าวไว้ความว่า
“.................ห้ามการขายลูกสัตว์ที่ยังอยู่ในท้องแม่ ”
( รายงานโดย บุคอรี และ มุสลิม )
4.การขายองุ่นหรือพืชผลอื่น ๆ ที่ผู้ขายทราบว่าผู้ซื้อจะนำไปปรุงเป็นของมึนเมา
ท่านนบีมุฮัมมัด ฯ ได้กล่าวไว้ความว่า
“ ผู้ใดปล่อยองุ่นสุกไว้โดยไม่เก็บ ต่อจากนั้นเขาก็ขายให้แก่ผู้ที่จะนำไปทำเป็นของมึนเมาก็เท่ากับว่าเขาได้กระโจนลงไปในไฟนรก ทั้งๆ ที่เขารู้ ”
( รายงานโดย อัฏ-ฏ็อบรอนี )
5.การขายผลไม้ที่อยู่บนต้นไม้
ท่านนบีมุฮัมมัด ฯ ได้กล่าวไว้ความว่า
“ ห้ามขายผลไม้จนกว่าจะกว่าจะสุกงอม( เหมาะที่จะขายได้ )”
( รายงานโดย บุคอรี และ มุสลิม )
6.การซื้อสินค้าเพื่อกักตุน
ท่านนบีมุฮัมมัด ฯ ได้กล่าวไว้ความว่า
“ ผู้ใดกักตุนสินค้า เขาเป็นผู้กระทำผิด ”
( รายงานโดย มุสลิม )
7.การโกงตาชั่ง หรือการวัดตวง
อัลกุร-อานกล่าวไว้ความว่า
“ ความวิบัติจงมีแก่ผู้ที่เอารัดเอาเปรียบในการชั่งตวง คือ บรรดาผู้ที่เมื่อเขาชั่งตวงเอาจากมนุษย์ก็ต้องเอาเต็ม และเมื่อตวงหรือชั่งให้ผู้อื่นก็ทำให้ขาด ”
( สูเราะฮอัล-มุฎ็อฟฟิฟิน อายะฮที่1-3 )